E-Devlet’te Alınması Gereken Önlemler
Okuyucuların dikkatine: Bu yazıda yer alan hususlar bilgi verme amaçlı olup hukuki danışmanlık anlamına gelmemektedir. Yazı içeriğinde yer alan işlemlerin gerçekleştirmesi hukuki sorumluluğu sonlandırmayacağı gibi tek başına yeterli önlemler olarak da değerlendirilmeyebilir. Dolandırıcılık veya başkaca bir suç veya haksız fiil neticesinde zarara uğradığınızı düşünüyorsanız lütfen profesyonel bir hukuk danışmanından görüş alınız ve gerekli kurumlara ihbar ve başvurularınızı gerçekleştiriniz.
Son zamanlarda gerek basında gerek sosyal medyada vatandaşların kimlik numaraları da dahil kişisel verilerinin ele geçirilerek dolandırıcılık faaliyetlerine konu edildiğine dair haber ve paylaşımların sayısı artmıştır. Verileri ele geçirilen kişiler, adlarına cep telefonu hattı alınmasından banka hesapları açılması gibi kişilerin verilerinin dolandırıcılık faaliyetlerinde araç olarak kullanılması, olmayan hukuk bürolarından gelen ve genellikle belirli bir bedelin ödenmesi karşılığında uzlaşma gerçekleştirileceğine dair sosyal mühendislik içeren mesajlar ya da yurtdışına kayıtlı telefon numaralarından gelen SMS’lere ve bunların neticesinde maddi zarara maruz kalmaktalar.
Bu yazıda öncelikle herkesin E-Devlet üzerinden kontrol edebileceği ve olası bir olumsuz durumla karşılaşmamak adına alabileceği tedbirlere değinilecektir.
- MERSİS Kısıtlama İşlemleri
Kişisel verilerin ele geçirilmesi neticesinde kişiler adına şahıs şirketleri kurulması ya da halihazırda kurulu olan bir sermaye şirketinde yetkili olarak kaydedilmesi gibi pek çok işlem gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda halihazırda alınabilecek önlemlerden biri E-devlet üzerinden “Ortak / Yetkili Olunmasına Yönelik Kısıtlama İşlemleri (MERSİS)” seçilerek şirketlere ortak veya yetkili olunamayacağına ilişkin kısıtlama koyulmasıdır.
Ayrıca yine E-Devlet üzerinden “Ticaret Siciline Kayıtlı Sahibi / Ortağı / Yetkilisi Olduğum Ticari İşletmeler veya Şirketler” sekmesinden halihazırda adınıza kayıtlı herhangi bir ticari işletme veya şirket olup olmadığı da sorgulanabilir. Sorgulama sonucunda gerçeğe aykırı bir durumla karşılaşılması halinde durumun adli mercilere şikayet ve ilgili kurumlara bildiriminin yapılması gerekmektedir.
- BTK Mobil Hat ve IMEI Sorgulama
Vatandaşların yaşadığı bir diğer mağduriyet ise kimlik bilgileri kullanılarak kendileri adına alınan cep telefonu hatları olmaktadır. Bu kapsamda kimlik bilgileri hukuka aykırı olarak ele geçirilen kişiler çoğunlukla bu durumu ya alınan hatların faturası ödenmediğinde icra dairesinden gelen tebligat ile ya da telefon hattının suça konu işlemlerde kullanılması sebebiyle ifade vermeye gittiklerinde öğrenmektedirler. Bu nedenle kişiler adına kayıtlı olan mobil(cep telefonu) hat bilgileri e-devlet üzerinden görüntülenmekte olup burada gerçeğe aykırı bir durum varsa mutlaka hem ilgili operatöre bildirim hem de adi mercilere başvuru yapılmalıdır. Mobil hat bilgilerini E-devlet üzerinden anasayfada “Mobil Hat Sorgulama” yazarak sorgulama işlemlerini başlatabilirsiniz.
- Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Raporu ve BDDK Mevduat/Katılım Fonu Hesabı Bulunan Banka Sorgulama
Kişisel verilerin ele geçirilmesi neticesinde verileri ele geçirilen kişiler adına mobil bankacılık/internet bankacılığı uygulamaları başta olmak üzere banka hesapları açılması, kredi kartı/banka kartı çıkarılması ve açılan hesaplar üzerinden dolandırıcılık mağduru diğer kişilerin paralarının gönderilmesi gibi pek çok işlem gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda E-Devlet üzerinde doğrudan adınıza açılan banka hesap bilgilerine ulaşılamasa da E-devlet anasayfaya “Mevduat/Katılım Fonu Hesabı Bulunan Banka Sorgulama” yazılarak sorgulama işlemlerini gerçekleştirebilir ve normalde hesap bulunmayan bir Banka bilgisi görülmesi halinde ilgili Banka’ya ulaşılabilir ve adli mercilere şikayet/bildirim gerçekleştirilebilir.
Ayrıca kredi kartı ve krediler yönünden de E-devlet üzerinden Anasayfada “Risk Merkezi Raporu Başvurusu” yazılarak ücretsiz bir şekilde risk merkezi raporu oluşturulabilir ve kullanılan krediler, kredi kartları, kredili mevduat hesaplarına dair bilgiler sorgulanabilir. Normalde hesap bulunmayan bir Banka bilgisi görülmesi halinde ilgili Banka’ya ulaşılabilir ve adli mercilere şikayet/bildirim gerçekleştirilebilir.
- Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Bilgisi Sorgulama
Dolandırıcılık faaliyetleri kapsamında son olarak dolandırıcılar başkası adına/kişisel verileri ele geçirilen kişi adına kayıtlı ancak içerisinde herhangi bir kimsenin ikamet kaydı olmayan konutlara ikamet kaydı gerçekleştirebilir. Bu kapsamda öncelikle E-devlet üzerinden “İkametgah ve diğer adres bilgileri sorgulama” ile hem ikametgahınızı hem de varsa adınıza kayıtlı diğer adres(yazlık ev, miras kalan ancak içerisinde kimsenin ikamet etmediği taşınmaz vb.) bilgilerini sorgulanabilir. Özellikle boş konutların diğer adres olarak ikametgah değiştirmeksizin nüfus müdürlükleri üzerinden kaydı, dolandırıcıların boş konut olarak görünen bir taşınmazda ikamet edinmelerini zorlaştıracaktır.
Yazar: Onur Karadal